Historisch overzicht van Étaples-sur-mer

ÉTAPLES-SUR-MER:                                                                              EEN STAD MET EEN RIJKE GESCHIEDENIS VAN MEER DAN DUIZEND JAAR

Etaples Arrivée des barques de pêche WEB

Du Van de gallo-romeinse haven van Stapula tot de mooie tijden van de schilderschool van Étaples, maar ook confrontaties, rivaliteiten, crisissituaties, het rijke verleden van Étaples-sur-mer verdient onze belangstelling!

Op de plaats waar nu de stad Étaples-sur-mer ligt, is aangetoond dat er sinds de prehistorie al mensen wonen. Dankzij de werktuigen die zijn aangetroffen op de archeologische vindplaats van “Bagarre” (ongeveer 240.000 geleden), kan men zich het leven voorstellen van deze nomaden, jager-verzamelaars, eerst neanderthalers, daarna Cro-Magnonmensen. Ze volgden dieren, zoals rendieren, oerossen, mammoets en vingen ze met behulp van vallen. Ze waren bedreven in het hakken van vuursteen, konden ook met vuur omgaan, leer naaien, bot en hout bewerken.

Panorama sur la Manche au temps des Mammouths WEB

In de Jonge Steentijd vestigen mensen zich in dorpen (op de vindplaats van “Sablins” zijn er structuren teruggevonden van ongeveer 3700 jaar geleden). Ze profiteren van de rijkdommen van de zee, waarvan het niveau is gestegen door het smelten van de gletsjers en leven van landbouw en veeteelt.

De ontdekking van de metaalbewerking, omstreeks 200 voor Christus, brengt een belangrijke verandering in levensstijl: dankzij de fabricage met gietmallen worden sterkere werktuigen van brons, daarna van ijzer, steeds opnieuw geproduceerd. In dezelfde tijd brengt de winning van zeezout, een belangrijk ruilmiddel, hun een niet te verwaarlozen bron van inkomsten. Men ontdekt vanaf de Hallstatt-periode, in het ijzertijdperk, talrijke vindplaatsen die bewijzen dat Galliërs zich aan de kust vestigden en in de duinen die grenzen aan het noordwesten van de stad Étaples-sur-mer.

Na de verovering op de Galliërs door Jules Caesar in 57 voor Christus, wordt de invloed van de Romeinse beschaving zichtbaar in Stapula, wat de antieke naam van Étaples-sur-mer is, door een verdere uitbreiding van de stad (wegen, gebouwen met stenen fundamenten); voorsteden (vicus) op de huidige plaats van de stad. Tijdens de «Pax Romana» bloeit de handel: bij opgravingen zijn verfijnde, gedecoreerde zwarte vazen blootgelegd, mooi rood gestempeld aardewerk, fibula’s om kleding vast te spelden, sieraden van glas of amber en ook benen spelden.

Sigillée WEB_modifié-1Fibules aux lions A225 et A 226, bronze et pâte de verre, IIe s WEB_modifié-1

Deze bloeitijd van de antieke haven, gelegen aan de monding van de rivier de Canche, wordt gevolgd door een periode van troebelen en de geleidelijke verdwijning van de structuren van het Romeinse rijk. De haven is het slachtoffer van de inval van de Deense Vikingen, die zijn aangetrokken door de rijkdom van de naburige haven Quentovic (negende eeuw).

denier quentovic (Copier) WEB

In de tiende en de elfde eeuw staat Étaples-sur-mer onder Vlaamse overheersing De koopmanshaven zal van deze welvaart profiteren. In 1172 bouwt de graaf van Boulogne, Matthias Van De Elzas, er een vesting. Ten gevolge van het huwelijk op 28 april 1180 van de Franse koning Philippe Auguste en Isabella van Henegouwen, die als bruidsschat Artesië en de landstreek Boulonnais (met inbegrip van Stapel) heeft gekregen, komen deze provincies weer bij Frankrijk.

In de Middeleeuwen wordt de haven van Étaples-sur-mer een aanlegplaats voor de kustvaart en de afbakening voor de zeilschepen. De haven vormt bij zwaar weer een schutplaats waar de schepen hun lading en ook de passagiers en bemanning in veiligheid kunnen brengen. Reizigers naar Artesië of Engeland en pelgrims zijn er op doorvaart. De visserij op verse vis, dankzij kleine boten, is een bedrijvigheid die al heel lang bestaat.

De Honderdjarige oorlog (1337-1453) spaart Étaples-sur-mer niet. In 1346 steken de Engelsen de stad in brand, wanneer ze als winnaar terugkeren van de Slag bij Crécy; in 1355 wordt ze geplunderd door de hertog van Lancaster. Étaples-sur-mer wordt belegerd in 1351, 1378 en 1435.

In 1455 en 1546 wordt ze opnieuw door vuur verwoest.

Het verdrag van Étaples-sur-mer, dat op 3 november 1492 is getekend tussen de Franse koning Karel VIII en Hendrik VII van Engeland, is het eerste verdrag tussen Frankrijk en Engeland sinds het eind van de oorlog.

In 1450 wordt de filosoof, wiskundige en theoloog Jacques Lefèvre in Étaples-sur-mer geboren. Hij wordt vooral beroemd door zijn Bijbelvertaling.

LEFEVRETAPLES[1]Voixdunord WEB

Tijdens de diplomatieke bijeenkomst bij Calais tussen Frans I en Hendrik VIII van Engeland (Goudlakenkamp), verblijft de Franse koning op 27 juni 1520 in het kasteel van Étaples-sur-mer. Lodewijk XIV werd er op 26 mei 1637 ontvangen. In 1641 werd het kasteel ontmanteld.

De Franse Revolutie had geen rampzalige gevolgen voor de stad, die werd bestuurd door de revolutionaire gemeenteraad en de patriottische club.

Colonne de la Grande Armée WEBVan 1803 tot 1805 koestert Napoleon Bonaparte het plan om Engeland te bezetten. In zijn plan moet de aanval starten vanuit het legerkamp van Boulogne en de ontscheping is gepland bij Dover. De vloot wordt samengesteld uit zeven eskaders, twee ervan die via een vaargeul toegankelijk is. Zo heeft Étaples-sur-mer vanaf begin 1804 tot oktober 1805 wel 350 schepen kunnen ontvangen (oorlogs- en transportschepen samengeteld). Het plan werd opgegeven en de vloten verlieten de havens.

De stad is vanaf het eind van de negentiende eeuw snel tot ontwikkeling gekomen. Ze profiteert van de bouw van talrijke voorzieningen. Eerst wordt in 1847 een eerste station gebouwd voor de opening van de spoorlijn Amiens-Boulogne in 1848; dit wordt in 1875 vervangen door een tweede station, voor twee spoorlijnen (een tweede lijn verbindt Étaples-sur-mer dan met Arras). In de haven van Étaples-sur-mer worden verschillende werken ondernomen. In 1847 wordt een houten kade geconstrueerd; deze wordt in 1880-1882 verlengd door een gemetselde kade met honderd meter verlengd, daarna met nog eens honderd meter in 1896-1897. In 1852 worden twee vuurtorens opgericht om de toegang tot de haven aan te geven. Er worden werken ondernomen voor de reconstructie van de vaargeul en om de verzanding te beperken. In 1860 wordt een brug over de rivier de Canche gebouwd. In 1874 gaat de vishal open. In 1831 is de bevolking van Étaples-sur-mer gestegen tot 1691 inwoners, in 1886 tot 3342, en in 1911 tot 5823 inwoners. Aan het begin van de twintigste eeuw hebben bijna honderd vissersboten hun thuishaven in Étaples-sur-mer.

Pont d'Etaples WEB

Prière du soir WEBAan het eind van de negentiende eeuw ontdekken meer dan tweehonderd artiesten (Engelse, Australische, Duitse, Schotse, Amerikaanse…) de stad Étaples-sur-mer en de naburige plaatsen en besluiten zich er voor kortere of langere tijd te vestigen. De “kunstenaarskolonie van Étaples” kent haar hoogtepunt tussen 1880 en 1914. De artiesten zijn verrukt over de landschappen, de lichtschakeringen en de pittoreske details. Deze kunstbeweging zal door Eerste Wereldoorlog worden onderbroken. Eugène Chigot organiseert op 7 augustus 1892 een kunsttentoonstelling. De “Sociëteit van kunstvrienden” brengt 45 artiesten, 83 schilderijen, 12 tekeningen en 7 beeldhouwwerken bijeen. Deze jaarlijkse kunsttentoonstelling zal tot 1900 in Étaples-sur-mer worden gehouden, daarna tot 1914 in Le Touquet.

Vue du camp britannique WEBÉtaples-sur-mer herbergt tijdens Eerste Wereldoorlog een Brits legerkamp. Vanwege de strategische ligging is de stad het centrum van een uiterst belangrijk logistiek gebied voor de Britse strijdkrachten. Hun soldaten worden hier opgeleid en verzorgd bij hun terugkeer van het front. Met de eerste sterfgevallen werd het zeer spoedig noodzakelijk een begraafplaats aan te leggen. De eerste begrafenissen hadden plaats op 13 mei 1915. De begraafplaats werd daarna vergroot tot 6 hectare: het is de grootste Britse militaire begraafplaats in Frankrijk. Er liggen 10.279 graven van soldaten uit het Britse rijk boven de rivier de Canche, en ook 658 graven van Duitse soldaten, graven van vier verpleegsters, die tijdens de luchtbombardementen in 1918 waren gedood, en het graf van een Chinese arbeider. Alle strijdkrachten uit het Britse Rijk die bij het conflict waren betrokken, zijn er vertegenwoordigd: Engelse, Schotse, Canadese, Zuidafrikaanse, Australische, Nieuwzeelandse, Indiase. De stad Étaples-sur-mer ontvangt als onderscheiding het Franse Oorlogskruis.

Het Interbellum beleeft in 1920 de bouw van de Saint-Frères fabriek en van de tweede brug over de Canche als vervanging van de eerste die in 1860 was gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ervaart Étaples-sur-mer de Duitse bezetting. De stad wordt opnieuw het doelwit van bombardementen, ditmaal door Engelse vliegtuigen met de bedoeling de strategische punten en de infrastructuren te verwoesten. De talrijke bombardementen vernietigen hele wijken, ook de bruggen over de Canche en zelfs de kerk van Sint Michael, die in de dertiende eeuw was gebouwd. Voordat zij de stad verlaten, voltooien de Duitsers die verwoestingen door de kade te laten exploderen en de vissersboten in De Canche tot zinken te brengen om een versperring op te richten. Na de Bevrijding zullen de kerk, de bruggen en de kade herbouwd worden. De stad Étaples-sur-mer zal andermaal het Franse Oorlogskruis ontvangen.

Cavalcade WEB

Het aantal vissersboten, dat Étaples-sur-mer tot thuishaven koos, daalde geleidelijk na de Eerste Wereldoorlog en deze daling ging na de tweede oorlog sneller. De vishal wordt verlaten, de vissers vertrekken langzamerhand en kiezen de haven van Boulogne als thuishaven…


Route “op het pad van de Eerste Wereldoorlog” |>